Geschiedenis van Stokkum

STOKKUM (Gemeente Hof van Twente)

Stokkum is een buurtschap in de voormalige gemeente Markelo, thans Gemeente hof van Twente.

Onze voorouders die zich vestigden in het gebied hebben geen geschreven bronnen na gelaten. Vanaf 1188 zijn er verschillende boerderijnamen opgetekend in goederenlijsten, leenakten, schattingsregisters en vuurstedenregisters. Hieruit en op basis van volkstelling, bevolkingsregisters, kerkelijke registers, de burgerlijke stand en kadastrale registers is er een redelijk beeld verkregen van de ontwikkelingsgeschiedenis van Stokkum.

De Marke  Stokkum:

De Marke  Stokkum omvatte vroeger een aanzienlijk groter gebied dan wat we nu de buurtschap Stokkum noemen. Een Marke werd veelal afgebakend door natuurlijke grenzen als beken, kleine venen, moerassen en opvallende punten als hoge bomen en heuveltoppen. Verder werden de grenzen gemarkeerd met zogenaamde lakestenen (grenspunten).

Ontstaan der Marken

Het is zo goed als zeker dat in de periode 3000 - 2000 v.Chr. de bewoners van dit gebied het zwervend jagers- en vissersleven hebben opgegeven en zich op een vaste plaats in de immens grote bossen hebben gevestigd als landbouwers.

De hellingen der dekzandruggen, met open water in de directe omgeving werden als meest geschikte vestigingsplek beschouwd. Na het verbranden en rooien van een deel van het bos werden er ook grotere stukken bouwgrond in cultuur gebracht, ze dragen al sedert eeuwen de naam essen (es=zaaiveld).

Deze oude nederzettingen werden na de Romeinse tijd verlaten en later tijdens de grote volksverhuizing weer betrokken door Saksen die vanuit het oosten kwamen en in familieverband groepjes boerderijen gingen betrekken en verder uitbouwden. (ca. 600 na Chr.) De nederzettingen groeiden langzaam uit tot gehuchten, die het best kunnen worden aangeduid kunnen worden met buurtschappen. We mogen aannemen dat tegen het einde van de 8ste eeuw, over heel Twente verspreid, al veel van deze buurtschappen voorkwamen, waaronder Stokkum.

De buurtschappen gingen er toe over om de woeste gronden, bestaande uit bos, heide, moeras en veengronden tot haar gemeenschappelijk bezit te rekenen. Vroeg of laat belandde men echter bij de grond die door de naastliggende buurtschap als het hunne werd beschouwd. Dit vormde in de 12de en 13de eeuw aanleiding om een gemeenschappelijke grens vast te stellen, wat het begin werd van de Markevorming.

Vanaf de 11e eeuw was "deHof toe Stockum" met de bijbehorende boerderijen onderdeel van de Heerlijkheid van Diepenheim, welke toen eigendom was van de heren van Dalen in Duistland. In 1331 kocht de Bischop van Utrecht en stond ook Stokkum onder het beheer van de Bisschop. Toen in 1528 de Bisschop van Utrecht afstand deed van het wereldlijk gezag in Overijssel, kwamen de teugels in handen van Keizer Karel V. In 1818 (na de val van de Napoleon) Werd Goor een zelfstandige stad en daarnaast werden er een plattelands gemeente gevormd, bestaande uit de marken Kerspel-Goor, Markelo, Stokkum, Herike en Elsen (dat voorheen bij Rijssen hoorde).

Ontbinding van de Marke

In 1856 werd pas officieel, door koninklijk besluit,  de gemeenten als laagste bestuursorgaan aangewezen, waardoor de "Marke Stokkum" bestuurlijk ophield te bestaan.

Na de verdeling van alle gronden onder de boeren, ontstond er een situatie waarbij alleen de niet doorgaande wegen in Stokkum eigendom bleven van de Marke. De opbrengst van de verkochte gronden viel erg mee en het batig saldo werd bestemd als onderhoudsfonds voor deze Markewegen

Toen bijna 100 jaar later -in 1953- bij de eerste ruilverkaveling van de Stokkumeres, deze wegen werden overdragen aan de gemeente Markelo, werd dit onderhoudsfonds (ter waarde van fl. 150.000,=) geschonken aan de gemeente Markelo. De Gemeente gebruikte dit geschenk van de "Marke van Stokkum" in 1967, om de financiering van het nieuwe zwembad rond te krijgen.

De Marke Stokkum heden ten dage:

De Marke behield bij de overdracht twee stukjes grond in eigendom, waarvan er één nog is gelegen in Stokkum en wel nabij de kruising Brinkweg-Löppinkweg. Daarmee werd bereikt dat het aloude instituut de 'Marke Stokkum" tot op de dag van vandaag nog steeds bestaat en bovendien al ruim 350 jaar haar officiële domicilie heeft op huize Weldam.

Bronvermelding; @Stichting Heemkunde Markelo